شناسایی امامان

با سندهای صحیح از سلمان فارسی روایت شده؛ گفت هنگامی حضور رسول اکرم صلی الله شرفیاب شدم. چون نظرِ آن حضرت به من افتاد فرمود: سلمان، خدای تعالی پیغمبر را مبعوث نفرمود مگر آنکه  12نفر جانشین برای او تعیین فرمود.

من عرض کردم همین بیانیه را در تورات و انجیل دیده ام. پیامبر فرمود: ای سلمان آیا جانشینان مرا می شناسی که پس از درگذشتِ من به عنوان امامت برگزیده می شوند. عرض کردم خدا و رسول داناتراند بِدان چه فرمودید. فرمود: ای سلمان خدای تعالی مرا از نورِ مخصوص خود آفرید و مرا به سوی خود دعوت نمود، اطاعت کردم، آنگاه از نورِ من علی علیه السلام را آفرید و او را نیز دعوت فرمود علی علیه السلام دعوتِ ذاتِ اقدسِ رُبوبی را اجابت نمود؛ سپس از نورِ من و علی علیه السلام، فاطمه علیها السلام را آفرید و او را نیز به اطاعت خود خواند و او هم پذیرفت.

بعد از نورِ من و علی و فاطمه علیه السلام حسن و حسین علیه السلام را آفرید و آنان را به اطاعتِ خود خواند؛ آنها نیز فرمان خدا را اجابت نمودند.

آنجا بود که حضرت پروردگار ما را پنج نام از نام های خود نامید؛ چنانچه محمود است من محمّدم؛ خدا علیِ اعلاست پسر عمّم علی است؛ خدا آفریننده ی آسمان و زمین و هواست و این دخترم فاطمه است؛ خدا صاحب احسانی است و این حسَن است؛ خدا محسن و بخشنده است است و این حسین است.

آنگاه از نورِ حسین علیه السلام انوار 9 نفر از ائمه بعد از او را آفرید و به اطاعتِ خود دعوت فرمود آنها نیز اجابت کردند. تمام این احوال پیش از آفرینشِ آسمان و زمین و فرشته و انسان بود و تا آن وقت افرادی بودیم که به تسبیح و تقدیرِ خداوند مشغول بودیم. هر که آنها را دوست بدارد از خانواده ی پیغمبر محسوب و عاقبت با پیغمبر و ائمه در بهشت خواهد بود.

                                                                          دیوان شهید-صفحه ی 272 و 273

آسیب قاری ها

وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ یُجادِلُ فِی اللَّهِ بِغَیْرِ عِلْمٍ وَ لا هُدىً وَ لا کِتابٍ مُنِیرٍ(سوره حج آیه ی 8)

برخی از مردم بدون داشتن اطلاع و راهنمایی از انسان یا حقیقت و دستور درخشان علم و معرفت، در راه ارشاد خدا قدم می گذارند و با مردم به جدال و نزاع می پردازند.

از جدَل بگذر سخن کوتاه کن               عالمی زین رو به خود همراه کن

در پیِ آزارِ مردم ای عزیز                    تا توانی در مَیا و پس گریز

خود جدل از اِزایِ عالَم است               از جدَل بگریزد آنکو آدم است

عذاب آن کسی از همه گناهکاران زیادتر است که به گَزاف لباس پارسایان بر اندام بپوشد و بدون داشتن اثری از حقیقت و معنی دم از ارشاد جاهلان زند. در تمام کارها از خدا کمک بخواه و شب و روز با کمال بیچارگی دست نیاز دَرِ خانه ی او دراز کن.

اُدْعُوا رَبَّکُمْ تَضَرُّعاً وَ خُفْیَةً إِنَّهُ لا یُحِبُّ الْمُعْتَدِینَ (سوره ی اعراف آیه ی 55)

جامه ی کبر و ریا از تن بِکَن                بعد از آن ارشاد بنما از سخن

هر دَمی از حق بجو امدادها               تا کمک باشد تو را در کارها

با تضرّع دستِ خود بنما دراز               هر کجایی بر خدا داری نیاز

                                                   دیوان شهید- صفحه ی 271 

دانشمندان

دانشمند باید همواره در خوف و خشیت الهی به سر برَد. دانش، پرتوِ درخشان خداشناسی و دل، منورِ ایمان است. کسی که از نعمت خشیّت خدا محروم باشد دانشمند نمی باشد؛ از علم و دانش اثری در وجود او هویدا نبوده هرچند در راه تحصیل متشابهات موی خود سپید سازد و قدش خمیده گردد.

عالِم آن کس بوَد که خوف خدا             در دلش همچو بحر موّاج است 

زین جهت سروَر است در عالَم             بلکه بر فرق، سویِ تاج است

ور نه تحصیلِ لفظِ مشت کتاب            خط در دو نصیب تاراج است 

خدا فرموده خوف از حق منحصر به دانشمندان است. چون آنان از دیگران بهتر و بیشتر به مقام ربوبی پی برده اند. آفت دانشمندان ده قِسم است؛

1- طمع 2- بخالت اعطای مال و آموختن اندوخته های علمی 3- ریا 4- اظهار تعصّب و خونگرم نشان دادن 5- از ستایش مردم خوشنود بودن 6- اظهار نظر در چیزی که نمی داند 7- گفتارش را بدون جهت با الفاظ بی نتیجه زینت میدهد 8- از خدا نترسد و از عظمت او شرم نکند 9- به دیگران فخر و مباهات کند 10- آنچه آموخته به کار نبندد و عمل نکند.

رسول خدا فرمود با عالِمی نِشینید که شما را از کبر به تواضع و از ریا به اخلاص و از شک به یقین و از رغبت به دنیا به زهد و از دشمنی به دوستی نصیحت و دعوت کند.

                                                                        دیوان شهید-صفحه 270

بلا و آزمایش

حضرت صادق علیه السلام فرمود بلا زینتِ بنده ی مومن و اثر بزرگواریِ آدمِ خردمند است. زیرا کسی که به بلائی مبتلا شود و در برابر آن شکیبا و ثابت قدم باشد حاکی از آن است که ایمان او صحیح است و عیب و نقصی در آن وجود ندارد.

رسول خدا صلی الله فرموده ما گروه انبیاء از همه ی مردم بیشتر به دامِ بلا و گرفتاری دچار می شویم و پس از ما، مومنان اند که به سلسله مراتب از آن شربت می‌آشامند؛

هرکه در این بَزم مقرّب تر است                        جام بلا بیشترش می دهند    

و کسی که جامِ بلا بنوشد و در زیر سایه ی حفظ و امانِ خدا به سر برَد و بدان صبر کنَد؛ چنان کامیاب شود که از هیچ نعمتی بدان اندازه لذّت نبرَد. عاقبت کارش به جایی رسد که دقیقه ای نمی خواهد از آن بلا آسوده باشد و اظهارِ اشتیاق بِدان می نماید.

در عالمِ بی وفا کسی خرَّم نیست                  شادی و نشاط در بنی آدم نیست

آن کس که در این زمانه او را غم نیست              یا آدم نیست یا در این عالم نیست (گزیده ی اثر، هلالی جغتایی)

کسی که بتواند از بوته ی امتحان در آید از مقرّبان خدا خواهد بود.

                                                                 دیوان شهید صفحه 269 و 270 

اندوه

حضرت صادق علیه السلام فرموده حُزن و اندوه رویه ی مردمِ عارف است؛ زیرا آنان همان مردمی هستند که همواره واردات غیبی در باطنِ آنها ظهور می کند و اندوهناکند مبادا پیشامدی برخلاف انتظار برای آنها رخ بدهد و از این نعمت که به سادگی به دست همه نمی‌آید محروم گردند.

لاتُحَف دان چونک خوفت داد حق               نان فرستد چون فرستادت طَبَق (گزیده ی مثنوی مولانا)

                                                           دیوان شهید -صفحه 269