قناعت
هر که سازد برزقِ مقسومش از همه درد و غم رها گردد
گَر به حرص و طمع دچار شود به همه درد مبتلا گردد
حرص و آز در عالم دنیا و جهان طبیعت شالوده همه شر و ناراحتی هاست، حریص از آتش جهنم رهایی ندارد، مگر آنکه دست توبه و اِنابه به طرف خدا دراز نماید .
فراج دستی زِ اندازه مگذران چندان که آفتاب معامشت بدَل شود به سها
نه در پی اِمساک لاُبالی باش چنانکه دامنِ همت کنی زِ دست رها
چو هر دو قسم نکوهید خصلتی آمد بر بصیرت ارباب فضل و صدق و صفا
پس اختیار قناعت کن و میانه روی بدان دلیل که خیرُالامور اَوسطها
دنیا مانند سایه است اگر در صددِ تعقیبِ آن برآیی به زحمت افتی. اگر او را به حال خود گذاشتی به پیروی از تو قیام می کند.
آدم حریص رسماً با خدا مخالفت می کند و حساب قیامت برای حریص سخت است.
آن شنیدَستم که در صحرای طور بارِ سالاری درافتاد از ستُور
گفت چشم تنگِ دنیادار را یا قناعت پُر کند یا خاکِ گور
دیوان شهید-صفحه 283 و 284
سرانجام طمع
شخصی از کعبه اخبار پرسید چه چیز مایه صلاح دین و چه چیز موجب فساد و نابودی آن است پاسخ داد پایه دین از پرهیزگاری است و فساد و نابودی دین از طمع است مسائل پاسخ او را پسندیده و تصدیق نمود
دین و ایمان خلق شد بر باد دانی از چیست از طمع ای داد
دست بردار از طمع کافر می نبرده نصیب خود شدّاد
امیرمومنان علی علیه السلام فرمود به هر کسی می خواهی امیر باشی سفره بذل و بخشش خود را به رویش بگشا
از هرکسی بی نیاز گردی همتا نخواهی بود و به هر کسی که نیازمندی گرفتار او خواهی بود
آدم حریص لباس ایمان از او سلب میشود.
دیوان شهید صفحه 282
گرامی ترین مردم نزد خدا کیست؟
ان اکرمکم عندالله اتقاکم گرامی ترین شما نزد خدای متعال متقی ترین شماست .
خود را پاک شمارید و منیت به خرج ندهید پایه محکم تواضع آن است که آدمی بزرگواری و هیبت و عظمت خدا را در نظر بگیرد و در برابر ذات اقدس او فروتنی نماید.
و خود را به همین مناسبت ناچیز دیده اظهار حقارت کند.
یکی قطره باران زِ ابری چکید خجل شد چو پهنای دریا بدید
که جایی که دریاست من کیستم گر او هست حقّا که من نیستم
چو خود را به چشم حقارت بدید صدف در کنارش به جان پرورید
خدا هیچ عبادتی را نمی پذیرد جز این که بابِ آن را تواضع قرار دهد. جز بندگان مقرب خدا آنان که در بحر توحید غوطه ورند دیگران مقصود اصلی تواضع را نمی فهمند.
دیوان شهید صفحه 281 و 282
